ภูน้ำจั้น เป็นสถานที่สำคัญใน อำเภอกุฉินารายณ์ จังหวัดกาฬสินธุ์ ที่มีการค้นพบซากดึกดำบรรพ์ของ ปลาโบราณ ซึ่งถือเป็นหนึ่งในแหล่งข้อมูลที่สำคัญทางประวัติศาสตร์เกี่ยวกับสัตว์น้ำในยุคดึกดำบรรพ์ ซากปลาโบราณที่พบในภูน้ำจั้นมีอายุประมาณ 250-300 ล้านปี และช่วยเสริมสร้างความเข้าใจในด้านวิวัฒนาการของสัตว์น้ำและสภาพแวดล้อมในยุคที่สัตว์น้ำครองพื้นที่ของโลก
การค้นพบซากปลาโบราณในภูน้ำจั้นเกิดขึ้นในระหว่างการสำรวจทางธรณีวิทยา ซากปลาเหล่านี้ถูกอนุรักษ์อยู่ในชั้นหินที่มีอายุมากกว่า ยุคเพอร์เมียน ซึ่งเป็นช่วงที่โลกยังมีสภาพแวดล้อมแบบแหล่งน้ำจืดและน้ำเค็มปนกัน นักวิจัยได้ทำการขุดค้นและพบว่าซากปลาที่พบในพื้นที่นี้มีขนาดแตกต่างกันไป ตั้งแต่ปลาขนาดเล็กไปจนถึงปลาขนาดใหญ่ที่มีลักษณะทางกายภาพคล้ายกับสัตว์น้ำดึกดำบรรพ์ในยุคปัจจุบัน
ซากปลาที่พบในภูน้ำจั้นมีลักษณะเฉพาะที่สะท้อนถึงการปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมในยุคดึกดำบรรพ์ ฟอสซิลของปลาเหล่านี้ช่วยให้เราเข้าใจถึงความหลากหลายทางพันธุกรรมของสัตว์น้ำในยุคเพอร์เมียน และทำให้เกิดการศึกษาเพิ่มเติมเกี่ยวกับระบบนิเวศในช่วงเวลานั้น ซึ่งมีผลกระทบต่อวิวัฒนาการของสัตว์น้ำในยุคต่อมา
การศึกษาซากปลาโบราณในภูน้ำจั้นเผยให้เห็นถึงการปรับตัวที่หลากหลายของปลาในสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ฟอสซิลที่พบแสดงถึงวิวัฒนาการของโครงสร้างร่างกาย เช่น การพัฒนาของครีบและกระดูกสันหลังที่ช่วยให้ปลาเหล่านี้สามารถดำรงชีวิตในแหล่งน้ำที่หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นน้ำจืดหรือน้ำเค็ม
ในภูน้ำจั้นพบซากปลาโบราณหลากหลายสายพันธุ์ ทั้งปลาเทอร์โบจิเนีย (Turbodinia) ปลาแอสไซนีคัส (Asynicous) และปลาเบลโลไซทัส (Bellosaitus) ซึ่งแต่ละสายพันธุ์มีลักษณะเฉพาะที่ช่วยให้นักวิจัยสามารถจำแนกและศึกษาการกระจายตัวของปลาในยุคนั้นได้อย่างละเอียด
เพื่อรักษาคุณค่าทางวิทยาศาสตร์และประวัติศาสตร์ของซากปลาโบราณในภูน้ำจั้น องค์กรที่เกี่ยวข้องได้ดำเนินมาตรการการอนุรักษ์และการจัดการอย่างเข้มงวด รวมถึง:
การค้นพบซากปลาโบราณในภูน้ำจั้นยังเปิดโอกาสให้นักวิจัยทำการศึกษาเพิ่มเติมในหลายด้าน เช่น:
พิพิธภัณฑ์สิรินธร เป็นสถานที่จัดแสดงซากปลาโบราณจากภูน้ำจั้นอย่างละเอียด โดยมีการจัดแสดงฟอสซิลปลาในรูปแบบที่เข้าใจง่าย พร้อมข้อมูลเกี่ยวกับประวัติศาสตร์และวิวัฒนาการของปลาในยุคเพอร์เมียน ผู้เยี่ยมชมสามารถเรียนรู้เกี่ยวกับการดำรงชีวิตของปลาในอดีตและการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมในยุคนั้น
พิพิธภัณฑ์สิรินธรมีกิจกรรมการศึกษาและการจัดนิทรรศการเฉพาะทาง เช่น:
พิกัด GPS:
16.6658° N, 104.0181° E